کوروش کبیر و ازدواج با محارم؟!؟!؟

شوربختانه این روز ها دیده می شود که عده ای موارد کاملا نادرست را به اشخاص خوش نام تاریخ نسبت می دارند. یکی از این اشخاص که به تأیید علامه طباطبایی، محتمل ترین گزینه برای ذوالقرنین(ع) می باشد؛ کوروش بزرگ پادشاه هخامنشی است.

عده ای با بیان موارد نادرست درباره کوروش بزرگ، گویی قصد تخریب وی را دارند. یکی از این موارد نادرست اتهام ازدواج با محارم است که به کوروش نسبت می دارند که این موضوع در هیج منبعی دیده نمی شود. در این نوشتار به بررسی این موضوع با توجه به اسناد و مدارک می پردازیم.

قبل از هر چیز باید به نحوه تاریخ پژوهی پیرامون کوروش اشاره کوتاهی بکنیم. معمولا پژوهش گران در بحث های تاریخی و بررسی چگونگی عملکرد شخصیتی مانند کوروش که گاهی روایت های نا همسان درباره او، توسط مورخان گوناگون گفته شده است؛ منابع مختلف مانند منابع یونانی، منابع یهودی و... را کنار هم می گذارند و به بررسی اشتراکات آنها می پردازند. خوشبختانه آثار باستانی ارزشمندی مانند منشور کوروش بزرگ و رویدادنامه نبونئید و حتی استوانه ای از نبونئید(آخرین پادشاه بابل) بدست آمده است که با یکدیگر هماهنگی دارند و می توان گفت از نظر اعتبار در جایگاه بالاتری نسبت به گفته مورخان یونانی قرار می گیرند.

.....ادامه مطلب را از دست ندهید.....

شوربختانه این روز ها دیده می شود که عده ای موارد کاملا نادرست را به اشخاص خوش نام تاریخ نسبت می دارند. یکی از این اشخاص که به تأیید علامه طباطبایی، محتمل ترین گزینه برای ذوالقرنین(ع) می باشد؛ کوروش بزرگ پادشاه هخامنشی است.

عده ای با بیان موارد نادرست درباره کوروش بزرگ، گویی قصد تخریب وی را دارند. یکی از این موارد نادرست اتهام ازدواج با محارم است که به کوروش نسبت می دارند که این موضوع در هیج منبعی دیده نمی شود. در این نوشتار به بررسی این موضوع با توجه به اسناد و مدارک می پردازیم.

قبل از هر چیز باید به نحوه تاریخ پژوهی پیرامون کوروش اشاره کوتاهی بکنیم. معمولا پژوهش گران در بحث های تاریخی و بررسی چگونگی عملکرد شخصیتی مانند کوروش که گاهی روایت های نا همسان درباره او، توسط مورخان گوناگون گفته شده است؛ منابع مختلف مانند منابع یونانی، منابع یهودی و... را کنار هم می گذارند و به بررسی اشتراکات آنها می پردازند. خوشبختانه آثار باستانی ارزشمندی مانند منشور کوروش بزرگ و رویدادنامه نبونئید و حتی استوانه ای از نبونئید(آخرین پادشاه بابل) بدست آمده است که با یکدیگر هماهنگی دارند و می توان گفت از نظر اعتبار در جایگاه بالاتری نسبت به گفته مورخان یونانی قرار می گیرند.


اکثر پژوهشگران معتقدند که کوروش یک همسر داشته است و این موضوع با توجه به بررسی منابع بیان می شود. هرودوت مورخ یونانی فقط از یک همسر به صورت روشن نام می برد

تاریخ هرودوت، کتاب ۲، بند 1

در کوروش نامه گزنفون هم فقط از یک همسر نام برده می شود.

کوروش نامه گزنفون، دفتر ۸، بخش ۵، بند ۱۹

این موضوع از بخش های مختلف این منبع هم مشخص می شود؛ آنجا که کوروش به مرگ نزدیک می شود و در راز و نیاز هایش می گوید: «فرزندان من را، و همسر من را، و سرزمین پدرانم را...»

کوروش نامه گزنفون، دفتر ۸، بخش ۷، بند ۳

همچنین بر اساس این منبع، کوروش فرزندانش را از یک پدر و مادر می نامد و این چنین اندرزشان می کند: «چه کس بیش از برادر درخور دوستی، که با شمای اش یک پدر و یک مادر است.»

کوروش نامه گزنفون، دفتر ۸، بخش ۷، بند ۱۴، ترجمه ابوالحسن تهامی

کتزیاس دیگر مورخ یونانی هم فقط از یک همسر نام می برد.
علاوه بر منابع یونانی، در رویدادنامه نبونئید-کوروش، که یک سند باستانی معتبر است از سوگواری همسر کوروش سخن به میان می آید و در کتیبه بیستون که از زبان داریوش نقل می شود کمبوجیه و بردیا، پسران کوروش را از یک پدر و مادر می نامد.

کتیبه بیستون، ستون نخست، بند ۱۰

به نظر می رسد که تک همسر بودن کوروش مشهور بوده است و این موضوع در منابع اشتراک دارد. احتمالا کوروش به همسرش بسیار علاقه مند بوده است؛ چرا که در رویدادنامه نبونئید-کوروش از برگزاری مراسم سوگواری بزرگ برای وی سخن به میان می آید.
اما به هر حال درباره اینکه نام همسر کوروش چه بوده است و این بانو فرزند چه کسی بوده است؛ در منابع اختلاف وجود دارد. هرودوت

وی را «کاساندان دختر فرناسپ(از بزرگان پارسی)» می داند اما گزنفون وی را دختر دایی کوروش می داند. کتزیاس هم نام وی را آمی تیس نوشته است.

کسانی که موضوع ازدواج با محارم کوروش را مطرح می کنند به کتزیاس استناد می کنند. اما بیایید ببینیم در تاریخ کتزیاس چه چیزی نوشته شده است:
«کوروش(دختر) آستیاگ، آمی تیس را نخست با احترامی شایسته ی یک مادر پذیرا شد، سپس (او) به همسری کوروش برگزیده شد.»

خلاصه فوتیوس از تاریخ کتزیاس، کتاب ۲، بند ۵، ترجمه کامیاب خلیلی

نکته مهم آنجاست که همین کتزیاس در بند های قبل اظهار می دارد که کوروش هیچ نسبت خانوادگی با آستیاگ نداشته است.

خلاصه فوتیوس از تاریخ کتزیاس، کتاب ۲، بند ۱

داستان آنجاست که هرودوت و گزنفون، «آستیاگ» پادشاه ماد را پدر بزرگ کوروش می دانند. اگر این موضوع را بپذیریم دختر آستیاگ می شود خاله ی کوروش. اما همانطور که اشاره شد کتزیاس دیگر مورخ یونانی می گوید که کوروش هیچ نسبت خانوادگی با آستیاگ نداشته است و فقط و فقط همین مورخ است که از ازدواج کوروش با دختر آستیاگ سخن به میان می آورد.


پیش از این بیان شد که هرودوت کاساندان دختر فرناسپ و گزنفون دختر دایی کوروش را به عنوان همسر وی معرفی می کنند. کتزیاس هم که دختر آستیاگ را به عنوان همسر کوروش معرفی می کند؛ اظهار می دارد که کوروش و آستیاگ نسبت خانوادگی نداشته اند. البته به طور کلی نوشته های کتزیاس تناقضات زیادی دارد و در بسیاری از اوقات با آثار باستانی تضاد جدی دارد. اما همانطور که اشاره شد هیچ کجا اثری از ازدواج کوروش با محارم نیست.
عده ای که این موضوع را بیان می کنند از برخی اختلاف منابع سوء استفاده کرده اند؛ و موضوعی نادرست را به کوروش نسبت داده اند.
=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=-=
بن مایه :
پردیس اهورا